کلمه کورتاژ لثه در علم پریودونتولوژی که مختص لثه و بافت‌های نگه‌دارنده‌ی اطراف دندان‌هاست به معنی برداشتن و حذف و تراشیدن دیواره لثه بیمار پاکت پریودونتال می باشد. این عمل برای جدا کردن بافت نرم دیواره لثه بیمار می باشد که حاوی عفونت و میکروب است. این درمان با جرم گیری دندان کاملا فرق دارد. باید در نظر داشت که در جرم‌گیری فقط رسوبات سطح ریشه برداشته خواهند شد.
کورتاژ لثه چیست؟
بیماری‌های مخصوص لثه اگر سریع تشخیص داده شود، به‌راحتی می‌توانند درمان و پیشگیری شوند. اما اگر آنها را به حال خود رها کنیم، می‌توانند موجب مسائل جدی برای سلامتی بدن شود. اگر بیماری های لثه سریع درمان نشود ، علاوه بر درد ، التهاب ، خونریزی لثه و بوی بد دهان ، می‌تواند موجب آسیب غیر قابل بازگشت به استخوان و از دست دادن دندان شود.
کورتاژ لثه در دندانپزشکی به عنوان یکی از درمان های جراحی لثه استفاده می شود. یک روش موثر برای درمان بیماری و التهاب لثه کورتاژ لثه در پاکت‌های پارادونتال است.
در درمان لثه با حذف جرم دندان و پلاک باعث تغییرات ساختاری بافت نرم زیر لثه می شویم. تمیز کردن سطوح ریشه دندان به تقویت لثه کمک می کند و عمق پاکت ها را کاهش می دهد. علاوه بر این با کورتاژ لثه با تراشیدن سمت نرم پاکت لثه بافت بیمار لثه را نیز خارج می کنیم تا بافت سالم جایگزین گردد.
مراحل انجام کورتاژ لثه
- مشخص شدن نوع کورتاژ لثه بستگی به میزان التهاب لثه ها و عمق پاکت ها دارد. دندانپزشک کورتاژ لثه را به دو روش باز یا بسته انجام می دهد.
- پلاک و باکتری ها با ابزارهای مخصوص حذف می شود. سطوح ریشه ها تا انتها کاملا تمیز می گرددد. بافت های نرم در این فرآیند آسیب نمی بینند. درمان بدون درد و راحت انجام می شود.
- تغییرات عمق پاکت های دندانی را بررسی می کنیم و یک برنامه ریزی برای پیشگیری از التهاب انجام می دهیم.
پریودنتیت چیست ؟
پریودنتیت یک بیماری التهابی در بافت های اطراف دندان که به بافت نرم و بافت استخوانی آسیب می زند. التهاب شدیدی که در لثه ها ظاهر می شود ممکن است به تخریب بافت نرم اطراف دندان ها ودر نهایت افتادن دندان ها بینجامد. در افراد 40-35 سال شیوع این بیماری تقریباً به ۹۰ درصد می رسد که حدود ۲۰ تا ۴۰ درصد موارد شدید هستند.
چه عواملی باعث ایجاد التهاب در بافت‌های پریودنتال می شود؟
بیماری پریودنتال توسط تجمع باکتری در پلاک دندان (پلاک لایه نازکی است که در بالای دندان ها تشکیل می شود و محل تجمع تعداد زیادی از باکتری هاست) ایجاد میشود. باکتری‌های مضر هر روز روی دندان‌ها و دور خط لثه تجمع می کنند. اگر بهداشت دهان و دندان رعایت نشود و باکتری ها با کارهایی نظیر مسواک زدن و کشیدن نخ دندان از روی سطح دندان و داخل دهان پاک نشوند، فرد دچار التهاب لثه میشود. چنانچه التهاب لثه درمان نشود، به تدریج این التهاب باعث خونریزی لثه حین مسواک زدن یا نخ دندان کشیدن می شود و در نتیجه موجب بروز بیماری پریودنتال می گردد.
عوامل مستعد کننده برای بیماری پریودنتال عبارتند از:
- بهداشت ناکافی دهان
- لبه‌های تیز دندان های ترمیم شده
- کمبود ویتامین بخصوص ویتامین C
- رژیم غذایی قندی و نرم
- سیگار کشیدن
- خطرات شغلی
- شرایط نامطلوب محیطی
- استرس و استعداد ارثی
- عدم وجود نقاط تماس به‌طور مناسب بین دندان هایی که ترمیم شده است و گیر غذایی دندان
علائمی که نشان دهنده بروز بیماری پریودنتیت می باشد
بیماری پریودنتیت می تواند حاد و مزمن، موضعی و عمومی باشد. پریودنتیت خفیف، متوسط و شدید نیز وجود دارد.
شایع ترین علائم این بیماری:
- خارش لثه
- خونریزی لثه
- حساسیت بیش از حد
- شل شدن لثه
- ناراحتی و درد هنگام جویدن
- گردن دندان ها نمایان شده و لق شدن دندان ها ظاهر می شود. در مواردی که نادیده گرفته شود پریودنتیت ممکن است منجر به از دست دادن یک یا چند دندان شود.
- فاصله دار شدن و نامنظم شدن دندان ها
انواع کورتاژ لثه
کورتاژ لثه ای به دو صورت انجام می شود :
- کورتاژ بسته(لثه ایی)
- کورتاژ باز(زیر لثه ای)
هدف کورتاژ پاکسازی کامل پاکت پریودنتال از محتویات پلاک و باکتری است که موجب چسبندگی جدید بافت همبند به دندان می شود .
- کورتاژ بسته زمانی انجام می شود که نیاز به تمیز کردن پاکت های پریودنتال تا عمق 4-5 میلی متر باشد. این یک روش کلاسیک است. با این حال، همیشه اجازه حذف کامل رسوبات زیر لثه، سطح ریشه دندان آسیب دیده یا رشد بیش از حد غشای مخاطی را نمی دهد، زیرا جراح دید کافی از محل جراحی ندارد.
- کورتاژ باز نوعی کورتاژ زیر لثه ای است که در قسمتهای نزدیک به ریشه و اتصالات لثه ای نزدیک به ریشه انجام می شود (epithelial attachment) و اتصال بافت همبند بر لبه استخوان را جدا می کند. با ایجاد برش تمیزی بر روی سطح داخلی دیواره لثه پاکت پریودنتال باعث می شود که لثه سریعتر بهبود یابد.
موارد انجام کورتاژ باز(زیرلثه ای)پاکت های پریودنتال
- التهاب حاد در محل جراحی
- آبسه
- دیوارهای جیب بسیار نازک
- عمق پاکت ها بیش از 5 میلی متر
- موقعیت غیر طبیعی دندان
- عفونت های حاد، بیماری های شدید لثه
مراقبت بعد از کورتاژ لثه
- پس از عمل، خونریزی و تورم ممکن است در عرض 24 ساعت از بین برود. برای کاهش تورم، یخ را به مدت 2 تا 3 ساعت پس از جراحی به فواصل 15 دقیقه روی گونه قرار دهید.
- پزشک شما ممکن است مسکن ها و آنتی بیوتیک ها را برای جلوگیری از عفونت تجویز کند. بعد از عمل احتیاج هست نوشیدنی ها و غذاهای خنک استفاده شود.
- چند روز پس از کورتاژ لثه ، غذای نرم با دمای ملایم توصیه می شود. توصیه می شود از استعمال دخانیات، الکل و فعالیت بدنی سنگین خودداری کنید.
- شما باید دندان های خود را با دقت و بدون دست زدن به محل زخم مسواک بزنید، پس از هر وعده غذایی دهان خود را با آب ولرم بشویید.
- بخیه ها معمولا بعد از 7-14 روز برداشته می شوند. پس از آن، معاینه پزشکی اجباری و آموزش مهارت های بهداشت فردی در خانه مورد نیاز است.
کورتاژ یک روش جراحی موثر است که پیشرفت پریودنتیت را متوقف کرده و دندان ها را نجات می دهد.
پیشگیری از بیماری پریودنتیت
در این قسمت به چند نکته جهت کمک به پیشگیری از بیماری پریودنتیت اشاره می‌کنیم:
- حداقل روزی دوبار یا بعد از هر وعده غذایی، دندانهای خود را مسواک زده، نخ دندان بکشید یا آب بکشید.
- طبق دستورات دندانپزشکان عمل کرده و به‌طور منظم به دندانپزشک مراجعه نمایید.
- از مصرف غذاها و نوشیدنی‌های حاوی مواد قندی پرهیز نمایید، مگر اینکه آنها را همراه غذا مصرف نمایید.
- اگر نمی‌توانید بعد از هر وعده غذایی مسواک بزنید، از آدامس‌های بدون قند استفاده نمایید یا دهان خود را با آب بشویید.
- با مشاهده اولین نشانه‌های بیماری لثه، به دندانپزشک مراجعه نمایید.
- از غذاهای ترد و سالم مانند سیب و هویج به عنوان میان وعده استفاده نمایید.
- تکنیک‌های مناسب بهداشت دهان و دندان را از دندانپزشک خود فرا بگیرید.
