درمان ریشه دندان یا اصطلاحا عصب کشی دندان به عملی اطلاق می گردد که در آن بخش داخلی ریشه دندان کاملا خالی و تمیز شده و سپس با مواد پرکننده ریشه دندان کاملا پر شود . در صورتیکه هریک از مراحل عصب کشی دندان ناقص صورت گیرد درمان ریشه ناقص بوده و احتمال بروز آبسه دندان وجود دارد . در این حالت است که عصب کشی مجدد دندان ضرورت پیدا می کند .
عصب کشی ناقص و نیاز به عصب کشی مجدد دندان
عصب کشی دندان یک روش درمانی در دندانپزشکی است که کلیه بافت زنده یا بیمار درون حفره ریشه دندان باید خالی و تمیز شود . سپس این فضا نباید خالی بماند زیرا که محلی برای تجمع دوباره باکتری ها در آن می گردد . بنابراین فضای داخل ریشه دندان باید کاملا توسط ماده پر کننده ریشه دندان پر و مهر و موم گردد . اگر که به هر دلیلی این کار انجام نگیرد درمان ریشه ناقص بوده و نیاز به عصب کشی مجدد دندان می گردد.
عصب کشی ناقص لزوما باعث دندان درد نمی گردد و در بسیاری از موارد تا چند سالی فرد با دندانی که عصب کشی ناقص دارد بدون درد سر می کند . مشکل اینجاست که هنوز باکتری ها در انتها یا درون ریشه کاملا حذف نشده اند و بصورت مزمن در حال فعالیت هستند . این فعالیت در نهایت بصورت یک ضایعه در انتهای ریشه نمود پیدا می کند .
حالاتی که نیاز به عصب کشی مجدد است
حالات مختلفی پیش می آید که دندانپزشک ممکن است نتواند یک درمان ریشه کامل برای یک دندان ارائه دهد و عصب کشی مجدد دندان لازم گردد. این حالات عبارتند از :
عصب کشی مجدد به علت پیدا نکردن ریشه دندان
پیدا نکردن یک ریشه از چند ریشه یا اصطلاحا جا گذاشتن یک ریشه بصورت کار نشده . در دندانهایی که سه کاناله هستند باید هر سه کانال دندان کاملا درمان شوند . گاهی اوقات این دندانها چهار کاناله هستند و دندانپزشک بر فرض معمول سه کاناله بودن این نوع دندان به دنبال کانال چهارم نمی گردد . در نتیجه این کانال درمان نشده باقیمانده و باکتری های درون آن شروع به فعالیت و ایجاد آبسه می کنند .
گاهی اوقات دندانپزشک از روی بی تجربگی یا نداشتن وقت کافی با عجله سعی در انجام درمان می کند . درمان عصب کشی دندان نیاز به صرف وقت و حوصله دارد و درمان در زمان کوتاه و در مطب های شلوغ از کیفیت کار می کاهد . در این صورت یک ریشه دندان کار نشده باقی می ماند و به عصب کشی مجدد دندان نیاز پیدا می کند .
عصب کشی مجدد دندان به علت پر کردن ناقص ریشه
ریشه دندان بعد از خالی کردن باید کاملا پر شود . در صورتیکه این دندان ناقص پر شود و فضای خالی در بین مواد پر کننده باشد می تواند در آینده برای دندان مشکل ساز گردد .
پر کردن ناقص ریشه دندان به دلایل مختلفی رخ می دهد :
- تمیز نکردن ناقص ریشه
- بی حوصلگی و عجله دندانپزشک
- عدم تجربه کافی دندانپزشک
- باز کردن ناقص تاج دندان
- کاربرد مواد بی کیفیت
در تمام موارد فوق چاره کار عصب کشی مجدد دندان است.
آیا شکستن فایل درون کانال نیاز به عصب کشی مجدد دندان دارد ؟
یکی از حوادثی که ممکن است هنگام خالی کردن ریشه دندان رخ دهد شکسته شدن فایل یا همان وسیله ای است که با آن درون ریشه تمیز می شود .در نتیجه راه کانال بوسیله این قطعه شکسته بسته شده و دسترسی به انتهای کانال را سلب می کند . حاصل آن درمان ناقص ریشه دندان است .
در اکثر مواقع این مسئله اجتناب ناپذیر بوده و از عوارض عصب کشی دندان است و به هیچ عنوان خطای دندانپزشک محسوب نمی گردد . البته دندانپزشک می تواند با کاربرد تدابیری احتمال بروز این اتفاق را کاهش دهد .
در صورتیکه این اتفاق بیافتد بسته به اینکه در کجای کانال دندان باشد و در چه مرحله ای از تمیز کردن ریشه باشد اقدامات و نتایج نیز متفاوت است . بطور مثال اگر که ریشه کاملا تمیز شده باشد و در مراحل پایانی و انتهای ریشه این اتفاق افتد معمولا مشکلی ایجاد نمی کند . گاهی اوقات ممکن است دندانپزشک بتواند در عصب کشی مجدد دندان آنرا خارج کند ولی در اکثر مواقع این کار غیر ممکن است .
نحوه انجام عصب کشی مجدد دندان
معمولا اصلاح خرابکاری سخت تر از انجام یک کار از آغاز است . دندانپزشک پس از گرفتن رادیوگرافی و بررسی ریشه دندان سعی می کند تا با وسایل و مواد خاص مواد پر کننده قبلی را از درون کانال دندان خالی کند . سپس ریشه دندان را تا انتها کاملا تمیز کرده و حتی کمی هم خارج از انتها را پاک کند . درد عصب کشی دندان در این روش وجود ندارد و در بسیاری موارد نیازی به بی حس کردن دندان نیست.
در صورتی که دندان چرک و عفونت فعال داشته باشد بهتر است که در همان جلسه ریشه پر نشود . دندانپزشک ماده ضد عفونی کننده را پس از تخلیه چرک داخل کانال قرار میدهد و از بیمار میخواهد تا چند روز دیگر برای پر کردن ریشه مراجعه نماید.
بعد از آنکه ریشه کامل پاک شد کل فضای خالی ریشه را با مواد پر کننده جدید تا انتهای آن پر و مهر و موم کند . در عصب کشی مجدد دندان ممکن است که مواد پر کننده از انتهای کانال بیرون بزند که در این حالت نه تنها مشکلی ندارد که بهتر نیز است . سپس باید تاج دندان شکسته را با کمک فایبر پست و کامپوزیت دوباره بازسازی نموده و روکش دندان عصب کشی شده را بر روی آن قرار داد .
میزان موفقیت عصب کشی مجدد دندان
در واقعیت هیچ در صد قطعی از میزان موفقیت درمان ریشه مجدد دندان نمی توان ارائه داد . این درصد بستگی به آن دارد که دندانپزشک آیا قادر بوده است که عصب کشی مجدد دندان کاملی را انجام دهد . در صورتیکه درمان مجدد ریشه دندان کامل انجام شود میزان موفقیت بالای 80 در صد خواهد بود .
گاهی اوقات بسته شدن کانال دندان بوسیله مواد آهکی یا کلسیفیه شدن ریشه دندان مانع از دسترسی به فضای انتهای ریشه می شود . گاهی وقتها نیز وسیله شکسته درون کانال اجازه دسترسی به انتهای ریشه را نمی دهد . در نتیجه درمان ریشه مجدد دندان کامل انجام نمی گیرد . در این حالت میزان موفقیت تا 50 درصد کاهش میابد . در اینگونه موارد دندانپزشک ممکن است شما را از درمان عصب کشی مجدد دندان منصرف نموده و پیشنهاد کشیدن دندان و کاشت ایمپلنت دندان را بدهد . ایمپلنت دندان درصد موفقیت بالای 95 در صد را دارد .
درمورد اینکه چه مدت بعد از کشیدن دندان باید ایمپلنت کرد؟ بهتر است از متخصص ایمپلنت سوال نمایید . این بستگی به فعال بودن یا فعال نبودن عفونت انتهای ریشه دندان دارد .
همچنین در بعضی موارد دندانپزشک ممکن است تشخیص دهد که دندان شما بعد از درمان ریشه مجدد نیاز به جراحی ریشه دندان دارد . با کمک جراحی ریشه دندان بخش کار نشده انتهای ریشه که از تاج قابل دسترسی نبوده در دسترس قرار گرفته و از انتهای دندان حذف می گردد . بعد از پاک کردن ناحیه آلوده در فضای تخریب شده پودر استخوان قرار داده می شود .
