شکستگی دندان – انواع و علائم و درمان ها

دندان از قابلیت تحمل نیروهای شدید برخوردار می باشد، اما اگر نیرویی شدید به یک دفعه بر یک نقطه از دندان وارد شود، احتمال شکستگی دندان وجود دارد. دندان از هر نقطه‌ای امکان دارد که ترک بردارد. عمق ترک‌ها (میزان نفوذ در ساختار دندان)، طول یا گسترش آن ها و محل شروع آن ها با هم متفاوت است. دندان در اثر تحمیل نیروهای تنشی همچون نیروهای حاصل از جویدن خوراکی‌های سفت یا عادت‌ هایی مانند دندان قروچه ترک برمی‌دارد. شکستگی دندان با درد هنگام جویدن، احساس فشار هنگام روی هم گذاشتن دندان‌ها ، حساسیت دندان به سرما و گرما و ناراحتی با منشأ دندان نامشخص همراه است.

انواع شکستگی دندان

در دندان شکسته با توجه به نوع شکستگی انتخاب درمان انجام می‌شود:

• ترک‌های خطی: ترک‌های کوچکی روی مینای دندان ایجاد می‌شود و معمولاً نیازی به درمان ندارد. این حالت هشداری است که مراقب رفتار جویدنی و فشار دادن دندان ها باشیم.
• دندان ترک خورده عمیق: در این حالت سطح جویدن دندان تا اتاقک پالپ ترک می‌خورد، اما دندان نصف نمی‌شود. اگر ترک به پالپ (مغز دندان) برسد، برای ترمیم دندان بایستی از عصب ‌کشی استفاده نمود.
• دندان نصف شده: دندان در صورت درمان نشدن ترک خوردگی نصف می‌شود. در این حالت کل دندان را نمی‌توان حفظ کرد، اما بخشی از دندان را می‌توان با عصب‌ کشی نگه داشته و تاج دندان را بازسازی کرد.
• شکستگی کاسپ دندان: در این حالت بخشی از قله های جونده دندان لب‌ پر می‌شود. شکستگی کاسپ معمولاً دردناک نیست و فقط ممکن است حساس باشد .در این حالت دندان  با روکش زیرکونیا یا پر کردن دندان ترمیم می‌شود.
• شکستگی عمودی ریشه: ترک خوردن نه از سطح جویدن که از ریشه دندان شروع می‌شود. این نوع از شکستگی معمولاً با کشیدن دندان و قرار دادن ایمپلنت درمان می‌شود، اگر چه گاهی می‌توان دندان را با جراحی ریشه دندان حفظ کرد.  

درجه بندی شکستگی دندان

شکستگی‌های دندانی را با توجه به موقعیت و شدت آن تقسیم ‌بندی می‌کنند:

• کلاس یک: لب پر شدن یا شکستگی فقط محدود به لایه مینای دندان باشد.
• کلاس دو: شکستگی با منتهی شدن در لایه عاج
• کلاس سه: شکستگی تا رسیدن به پالپ دندان
• کلاس چهار: شکستگی ریشه دندان که غالباً عمودی می باشد.

تظاهرات و علائم شکستگی دندان

دندان شکسته با علائمی چون درد در موقع جویدن یا روی هم گذاشتن دندان‌ ها، حساسیت دندان و درد به دمای بالا یا پایین همراه است، برای مثال بیمار هنگام آشامیدن نوشیدنی‌های سرد یا داغ دچار دندان درد می‌شود. دندان شکسته باعث دندان درد مداوم نمی‌شود و درد بیشتر حالت رفت و برگشتی دارد. حساسیت دندان نشان دهنده زنده بودن دندان است و دندان احتیاج به درمان مختصر تری دارد. درد در اثر جویدن حاکی از عمیق تر بودن مشکل و درگیری عصب دندان را دارد.

علت های شکستن دندان

ترک خوردن یا شکستگی دندان یک علت منحصر به فرد ندارد. شایع‌ترین دلایل ترک خوردن دندان عبارت است از:

• دندان قروچه یا روی هم فشار دادن دندان‌ ها (Bruxism)
• در اثر شیوه نامناسب و یک جانبه روی هم گذاشتن دندان ‌ها فشار بیش از حدی به یک دندان وارد می‌شود (Clenching). این فشار شدید باعث ترک خوردن دندان می‌شود.
• پوسیدگی دندان درمان نشده که زیر سطح دندان را گود کرده و در اندک فشاری سطح جونده فرو می ریزد.
• پرکردگی وسیع دندان
• عصب ‌کشی دندان . این درمان باعث خشک شدن بافت عاج دندان شده و به همین علت توصیه می شود که حتما بعد از عصب کشی دندان بر روی آن روکش دندان قرار داده شود.

تشخیص شکستگی دندان

ترک خوردن دندان در بسیاری از موارد فرد را ماه‌ ها دچار ناراحتی می‌کند، چون ترک‌ خوردگی یکی از مشکلات دندانی است که تشخیص دادن آن بسیار سخت است. دندانپزشک معاینه کاملی را انجام می‌دهد ، سابقه دندانپزشکی و پرونده بیمار را بررسی می‌کند، از دندان رادیوگرافی می‌گیرد و از وسیله دستی فیبر نوری برای تعیین ترک خوردگی استفاده می‌کند. احتمال شکستگی هم‌زمان یا آتی دیگر دندان‌ ها در افراد با سابقه دندان شکسته بیشتر است.

درمان شکستگی دندان

ترمیم کامپوزیت شکستگی دندان

ترمیم با کامپوزیت دندان روشی برای ترمیم دندان شکسته و لب ‌پر شدگی آن ، ترک خوردن ، پوسیدگی ، تغییر رنگ و زردی، بد شکلی و بستن فاصله بین دندانی است. ماندگاری نتایج پرکردن دندان با کامپوزیت دندان در حدود ده سال است. ترمیم کامپوزیت دندان جلو نیازی به بی ‌حسی ندارد، مگر آن که به منظور ترمیم پوسیدگی ریشه انجام شود.

دندانپزشکان ما سطح دندان را با زدن مایع اسیدی مخصوص آماده و پردازش می‌کنند. کامپوزیت مخصوص روی دندان گذاشته می‌شود، شکل داده و صاف می شود. سپس ونیر کامپوزیت با تابش نور ماوراء بنفش سخت می‌ گردد. دندانپزشک کامپوزیت را پس از سخت شدن شکل می‌دهد و آن را پولیش می‌کند تا با بقیه دندان‌ ها همخوانی داشته باشد.

لمینت دندان

لمینت نوعی پوشش سطح دندان است. متخصصین ما در کلینیک دندانپزشکی Dencare از لمینیت های سرامیکی یا لیتیم دی سیلیکاتی استفاده می‌کنند ، چون نتایجی طبیعی و با زیبایی چشمگیر به دست می‌دهد.

لمینت دندان برای ترمیم و زیباسازی دندان روی سطح جلویی آن چسبانده می‌شود. اگر به خوبی از لمینیت دندان مراقبت شود ، بیش از سی سال روی دندان باقی می‌ماند و نیازی به ترمیم و تجدید منظم ندارد. با توجه به تمایل فرد می‌توان لمینت دندان را بر روی یک یا چند دندان انجام داد. این درمان زیبایی روشی فوق‌العاده برای اصلاح طرح لبخند بسیاری از بیماران و ترمیم دندان شکسته جلو است. بطور همزمان می توان اسلاح لبخند لثه ای را هم انجام داد. ولیکن لمینت دندان را در صورت عادت به دندان قروچه توصیه نمی‌ کنیم ، چون دندان قروچه باعث ساییدگی و شکستن لمینیت ها می‌شود.

روکش دندان

اگر شکستگی دندان وسیع باشد یا فرد در هنگام جویدن یا نوشیدن دچار درد شود ، دندان باید روکش شود. روکش سرامیکی یکی از پرکاربردترین درمان‌های ترمیمی است. روکش روی دندان قرار داده می‌شود تا از آن محافظت کند و دندانی زیبا و سفید را به نمایش بگذارد. روکش ترمیم بسیار مقاومی است که دندان را حفظ می‌کند. اگر دندان آسیب دیده روکش نشود، نمی‌تواند فشار جویدن را تحمل نماید.

متخصصین ما در کلینیک دندانپزشکی Dencare روکش دندان را از سرامیک همرنگ دندان و یا از نوع تمام زیرکونیای یکپارچه تهیه می‌کنند تا دندانی طبیعی و شبیه به بقیه دندان‌ ها خلق کنند. روکش زیرکونیا به طور سفارشی برای هر بیمار ساخته می‌شود تا اصلاح طرح لبخند صورت گرفته و یک طرح لبخند یک ‌دست و بدون نقص ایجاد شود.

عصب ‌کشی دندان

اگر شکستگی دندان تا مغز دندان پیشروی کرده باشد، حتما بایستی عصب‌ کشی دندان انجام شود. دندان گاهی پس از عصب ‌کشی ، روکش دندان می‌شود تا از آن در برابر بیشتر شدن ترک و از هم پاشیدگی محافظت شود. پوسیدگی دندان و عصب دندان همزمان در درمان عصب‌ کشی برداشته می‌شوند. بسیاری از افراد فکر می ‌کنند عصب‌ کشی عملی دردناک است و به همین دلیل از آن واهمه دارند. اما اگر عصب‌ کشی به روشی درست انجام شود، فرد هیچ ناراحتی یا دردی را حتی مختصر تجربه نخواهد کرد.

اگر از دندان درد، حساسیت دندان یا تورم رنج می‌برید، به عصب ‌کشی نیاز دارید. اگر برای درمان اقدام نکنید، عفونت دندان پخش شده و به آبسه دندان، تحلیل استخوان و دیگر عارضه‌ های جدی منتهی می‌شود.

ایمپلنت دندان

اگر ترک دندان تا زیر خط لثه ادامه پیدا کرده باشد ، دندان دیگر قابل ترمیم نبوده و نمی‌توان آن را نگه داشت. دندان در این حالت باید کشیده شود. دندان کشیده شده را می‌توان با ایمپلنت (کاشت دندان) جایگزین کرد. ایمپلنت فوری یا ایمپلنت یک روزه جایگزین دندان کشیده شده می‌شود و مانند ریشه جدید دندان عمل می نماید. ایمپلنت محکم در استخوان فک قرار داده می‌شود و به آن جوش می‌خورد. اگر بیمار به خوبی از ایمپلنت مراقبت کرده و مراحل ایمپلنت دندان به صورت درست در استخوان کاشته شود، دندان کاشته شده تا پایان عمر در دهان باقی می‌ماند. اگر استخوان کافی برای کاشت دندان وجود نداشته باشد، متخصصین ما پیوند استخوان را قبل از ایمپلنت یا همزمان با ایمپلنت انجام می‌دهند.