دندان قروچه به دلیل سایش دندانها به یکدیگر در نتیجه شرایطی به غیر از جویدن غذا ایجاد شده و معمولاً با حرکت های نیرومند فک از پهلو یا جلو ارتباط دارد. این شرایط در واقع باعث دندان قروچه یا سایش دندانها به یکدیگر می‌شود. مشکل دندان قروچه یا سایش دندانها به یکدیگر به صورت ناخودآگاه در بین افراد در طول روز و شب دیده می شود ، هر چند مشکلات دندان قروچه در خواب اغلب به خاطر غیر قابل کنترل بودن آن بیشتر شایع است.
دندان قروچه اغلب باعث وارد آمدن فشار بیش از حد به دندانها شده و در عمل می‌تواند به سطح رویی دندانها (به خصوص دندان آسیاب) آسیب وارد کند. همچنین این مشکل گاهی اوقات می‌تواند با مشکل مفصل گیجگاهی (TMJ) نیز ارتباط داشته باشد.
دندان قروچه یکی از رایج ترین مشکلات خواب در بین افراد است. در واقع ، دندان قروچه باعث فرسایش و کوتاه شدن ارتفاع دندانها شده و می‌تواند درد عضله ، عملکرد نامناسب مفصل گیجگاهی و سردرد برای فرد به همراه داشته باشد. بنابراین اهمیت دارد که در صورت مواجه شدن با این مشکل در اسرع وقت با دندانپزشک ملاقاتی داشته باشید و مشکل تحت درمان قرار گیرد. بدین ترتیب می‌توان از ایجاد مشکلات آتی برای دندانها پیشگیری و اجتناب نمود. برای کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه و هماهنگی جلسه ملاقات با متخصصین کلینیک دندانپزشکی Dencare می‌توانید از طریق شماره‌های 02122027384 و 02122023658 با همکاران ما تماس حاصل فرمایید.
دندان قروچه یا سایش دندان ها بر یکدیگر
همان‌طور که گفته شد ، دندان قروچه یا سایش دندان ها به یکدیگر یک مشکل رایج در بین افراد است که امکان مشاهده آن در طول روز و شب وجود دارد. دندان قروچه در زمان بیداری به صورت معمول در هنگام تمرکز کردن ، عصبانیت ، یا فشارهای عصبی و کاری ایجاد شده و اغلب فرد کنترل خودآگاه بر وضعیت آن ندارد. به هر حال هنگامی که فرد از وجود این عادت مطلع گردد ، امکان متوقف کردن یا کاهش دادن آن از طریق ایجاد اصلاحات لازم در رفتار و نیز از طریق برخی روش‌های درمانی کمکی وجود خواهد داشت.
علل دندان قروچه
دندان قروچه می‌تواند علل مختلفی داشته باشد .بعضی از کارشناسان دندان قروچه را چیزی بیشتر از عادت نمی‌دانند. دندان قروچه ممکن است نتیجه واکنش بدن نیز باشد و زمانی ایجاد می‌شود که دندانها به درستی رشد نمی‌کنند و یا در کنار هم ردیف نمی‌شوند. همچنین این عارضه می‌تواند نشانه‌ای از بیماری‌های نادر خاص عصبی و عضلانی در صورت باشد. در موارد نادر دندان قروچه ممکن است از عوارض جانبی مصرف بعضی از داروهای درمان افسردگی باشد.
این داروها شامل پروزاک یا فلوکستین ، زولفت (سرترالین) و پاروکستین هستند. سایر عوامل شناخته شده برای دندان قروچه ممکن است شامل سابقه خانوادگی ، برخی ناهنجاری‌های صورت ، سیگار کشیدن ، نوشیدن زیاد الکل و وقفه تنفسی در خواب باشد. به نظر می‌رسد میزان دندان قروچه شبانه در افراد زیر 50 سال بیشتر از افراد مسن است. نامرتبی دندانها همچنین ممکن است احتمال دندان قروچه را افزایش دهد.
دندان قروچه ممکن است دندانهای پُرشده افراد را از بین ببرد یا حتی به دندانهای سالمشان نیز آسیب وارد نماید. ساییده شدن دندانها به هم می‌تواند لایه‌های بیرونی مینای دندان را از بین ببرد و به عاج دندان نیز آسیب برساند و نهایتاً به حساسیت دندان منجر شود. دندان قروچه و سایش دندان همچنین این عوارض را به دنبال دارد:
- برخی موارد اختلال فک و همچنین اختلالات تمپوروماندیبولار (TMD)
- سردرد هنگام بیدار شدن از خواب در صبح
- درد ناخوشایند در ناحیه صورت
علائم و نشانه های دندان قروچه
علائم و نشانه‌هایی که می‌تواند در نتیجه دندان قروچه در طول شب ایجاد شود شامل درد فک در هنگام بیدار شدن از خواب ، خستگی یا خشکی مفصل فک ، صدا دادن مفصل فک (بخصوص در هنگام بیدار شدن از خواب) ، فرسایش زیاد دندان ، و بزرگ شدن عضلات فک است. با توجه به اینکه دندان قروچه می‌تواند به صورت دوره‌ای در طول عمر فرد ایجاد شود ، مواجه شدن با فرسایش دندان الزاماً به معنی وجود عادت دندان قروچه در زمان حال نمی باشد.
دندان قروچه باعث ایجاد انواع علائم بدنی نیز می‌شود. هنگامی که دندانهای خود را به هم می‌سایید ، عضلات فک منقبض شده و در نتیجه بر کل چهره شما تأثیر می‌گذارد. شما ممکن است درد را در فک احساس کنید یا با سردرد از خواب بیدار شوید. این اتفاق به خصوص زمانی می‌افتد که در طول شب دندان قروچه کرده باشید. همچنین ممکن است احساس کنید که گوش درد دارید.
شما در داخل دهان نیز علائم را مشاهده خواهید کرد. به‌عنوان نمونه ، ممکن است روی زبان یا داخل گونه‌های خود تورفتگی یا علائم گاز گرفتگی داشته باشید. با گذشت زمان ممکن است حساسیت دندان افزایش یابد. ممکن است مینای دندان از بین رفته و متوجه شوید که دندانهای شما پهن تر و کوتاهتر از حد معمول است. در موارد شدید دندانها ممکن است شروع به شکستن کنند یا لق شوند.
چه دلایلی باعث دندان قروچه در هنگام خواب می‌شود؟
علت دقیق عادت دندان قروچه در طول خواب ناشناخته است. با این وجود معمولاً بیان می‌شود این معضل با عوامل متعددی چون استرس در طول روز ، تشویش ، وقفه تنفسی در خواب ، خروپف با صدای بلند ، مصرف زیاد الکل ، مصرف کافئین ، سیگار کشیدن ، و مصرف برخی داروهای ضد افسردگی خاص ارتباط دارد. اخیراً نتایج مطالعات انجام شده در این رابطه نشان داده است که دندان قروچه در طول خواب در زمانی بطور مشخص مشاهده می‌شود که سطح فعالیت مغز و ضربان قلب افزایش پیدا کند.
این شرایط نشان میدهد عوامل مربوط به سیستم عصبی مرکزی بدن دارای نقش مهمی در شروع شرایط دندان قروچه هستند. در گذشته ، تصور می‌شد وضعیت نامناسب قرار گرفتن دندانها بر روی همدیگر یا نامرتبی دندانها علت دندان قروچه است. با این وجود مطالعات متعدد انجام شده در این رابطه نتوانسته‌اند رابطه مشخص بین این عوامل پیدا کنند.
مشکل دندان قروچه کردن (که با نام “بروکسیزم” نیز شناخته می‌شود)، عارضه‌ای نسبتاً شایع در میان کودکان قبل از سن مدرسه می‌باشد. علت دندان قروچه کودکان ، چه قفل شدن دندانها در بیداری و چه دندان قروچه کردن در خواب، با استرس و اضطراب در ارتباط است. بیشتر مواقع دندان قروچه در کودکان به هنگام خواب رخ میدهد و این مشکل معمولاً در حدود سن 3 سالگی ایجاد می‌گردد (البته ممکن است زمان شروع این عارضه زودتر و حتی در سن یک‌سالگی باشد). علت دندان قروچه دندانپزشکی كودكان ممکن است مربوط به دندان درآوردن او نیز باشد.
برای اکثر کودکان این عادت کوتاه مدت است و اکثر موارد تا سن 6 سالگی از بین خواهند رفت. با این حال برخی از کودکان تا سنین بالاتر نیز این عادت را نگه می‌دارند و حتی امکان دارد بعضی از آنها تا نوجوانی و بزرگ‌سالی نیز درگیر این مشکل باشند.
تشخیص دندان قروچه
اگر هر یک از این علائم و نشانه‌ها را تجربه کردید ، حتماً به دندانپزشک خود مراجعه کنید. دندانپزشک می‌تواند تعیین کند که آیا شما مبتلا به دندان قروچه یا سایش دندان هستید یا خیر و بهترین راه درمان چیست.دندانپزشک شما در مورد سلامت عمومی دندان ، علل اضطراب های موجود در زندگی ، و نوع داروهای مصرفی شما سؤالاتی می‌پرسد. دندانپزشک درباره عادت های خواب ، به ویژه در مورد هر صدای غیرمعمولی که به دلیل دندان قروچه در طول شب شنیده می‌شود، سؤالاتی می‌پرسد.
دندانپزشک شما را معاینه کرده و توجه ویژه‌ای به عضلات داخل و اطراف فک شما دارد. دندانپزشک همچنین در طول معاینه دندانهای شما را برای هرگونه شواهد دندان قروچه ، حساسیت عضلات و مفصل‌های فک معاینه می‌کند و دندانهای شکسته و دندانهای نامرتب را بررسی می‌کند.
اگر متخصص شک کند که دندان قروچه شما مربوط به مشکلات دندانی است ، یک معاینه دقیق تر ممکن است انجام دهد. علاوه بر بررسی چگونگی قرارگیری دندانهای بالا و پایین روی هم ، دندانپزشک دندانها و لثه ها را برای آسیب‌های ناشی از دندان قورچه نیز بررسی می‌کند. دندانپزشک شما ممکن است با استفاده از اشعه ایکس نیز از دندانها و فک عکس‌برداری کند.
حدود 30 درصد از کودکان به دندان قروچه مبتلا هستند. این میزان در اطفال زیر 5 سال بالاتر است. اگر فرزند شما به دندان قروچه مبتلاست مشکل را با دندانپزشک اطفال مطرح نمایید. در اکثر کودکان دندان قروچه نهایتاً به خودی خود از بین می‌رود و به دندان‌هایشان آسیب دائمی نمی‌رساند.
چگونه می‌توان مشکل دندان قروچه را تشخیص داد؟
دندانپزشک معمولاً دندان قروچه در هنگام خواب را از طریق بررسی شرح حال بیمار و انجام معاینات خاص می تواند تشخیص دهد. به این ترتیب وجود سابقه مربوط به مشکلات فک یا خستگی در هنگام بیدار شدن از خواب به همراه فرسایش بیش از حد دندان کودک یا بزرگ شدن عضلات فک می‌تواند از نشانه‌های اصلی دندان قروچه در هنگام خواب باشند. علاوه بر این ، بیدار شدن از خواب با سر درد نیز می‌تواند یکی از علائم دیگر این مشکل باشد.
حساسیت دندان بدون توضیح خاص یکی از علائم دندان قروچه در هنگام خواب است. به هر حال در صورتی که علاوه بر دندان قروچه ، فرد با مشکلات خواب همچون سابقه ایجاد وقفه تنفسی در طول خواب یا خواب زیاد در طول روز مواجه هستید ، لازم است در این رابطه با یک پزشک متخصص ملاقات و مشورت کنید.
درمان دندان قروچه
علت ایجاد مشکل باید قبل از تصمیم‌گیری درباره روش درمان مناسب برای آن مورد توجه قرار گرفته شود. استرس یکی از دلایل اصلی دندان قروچه است در این حالت ، به جای توجه به دندان قروچه لازم است به علت ایجاد آن یعنی استرس توجه شده و می‌بایست این مشکل برطرف گردد.
درمان دندان قروچه ایجاد شده در نتیجه استرس
برای درمان دندان قروچه و درمان دندان قروچه در خواب در نتیجه استرس ، لازم است ابتدا شرایط خاص استرس‌زا کنترل شده و سپس وضعیت فرد مورد ارزیابی مجدد قرار گیرد. انجام این کار شامل توجه به شرایطی همچون خواب کافی شبانه یا اطمینان از انجام تمرین‌های ورزشی به مقدار لازم و به صورت منظم می باشد.
محافظ دهان
در صورتی که مشکل دندان‌قروچه در نتیجه عواملی به غیر از استرس ایجاد شده و با مواردی همچون نامرتبی فک یا دندانها در دهان ارتباط داشته باشد ، احتمالاً لازم است از روش‌های دندانپزشکی برای درمان دندان قروچه استفاده شود. به این ترتیب دندانپزشک ممکن است از فرد بخواهد در هنگام خواب شبانه از نایت گارد دندان برای جلوگیری از وارد آمدن آسیب به دندانها به خاطر دندان قروچه و درمان حساسیت دندان استفاده کند.
برای این منظور نباید از محافظ‌های دهان ورزشی استفاده کرد. در حقیقت این محافظ‌ها به صورتی طراحی گردیده اند که به راحتی از دهان خارج می‌شوند و ممکن است به جای رفع مشکل باعث ایجاد ناراحتی بیشتر برای فرد شوند. اکثر افراد در هنگام استفاده از محافظ دهان با بهبود شرایط خود مواجه می‌شوند ، اما این روش بدون نقص و ایراد نیست. در حقیقت با گذشت زمان ، محافظ دهان کودکان و بزرگسالان به تدریج دچار فرسایش شده و تاثیر خود را از دست میدهد. علاوه بر این ، وقتی که بیمار سعی کند استفاده از محافظ دهان را متوقف نماید ، معمولاً با بازگشت مجدد علائم درد و ناراحتی خود مواجه خواهد شد. به همین خاطر این روش فقط یک راهکار موقت است و نمی‌تواند مشکل بیمار را بطور کامل درمان نماید.
امروزه انواع مختلف و متنوعی از اسپلینت‌ها وجود دارد. برخی از این ابزارها بر روی دندانهای بالا و برخی دیگر بر روی دندانهای پایین در دهان قرار می‌گیرند. همچنین اسپلینت‌ها به گونه ای طراحی می‌شوند که شرایط فک را در یک موقعیت مناسب نگه داشته یا عملکرد آن را بهبود بخشند. به این ترتیب در صورتی که یکی از این ابزارها نتواند از اثربخشی لازم برخوردار باشد ، احتمالاً می‌توان از نوع دیگر آن برای رفع مشکل استفاده کرد.
اسپلینت دهان
اسپلینت دهان از نظر عملکرد و اثربخشی شباهت به محافظ دهان دارد با این تفاوت که از پلاستیکی سخت تر ساخته‌شده و روی دندانهای بالایی یا پایین قرار می‌گیرد. اسپلینت های دهان ماندگاری بیشتری نسبت به محافظ دهان دارند اما گران‌تر هستند. اگرچه هر دو محافظ و اسپلینت دهان می‌توانند به شما در محافظت از دندانها کمک و دندان قروچه را کنترل کنند ، اما هیچ کدام از آنها این بیماری را درمان نمی‌کنند.
دندان قروچه در نتیجه نامرتبی فک
هنگامی که دندان قروچه به خاطر نامرتبی دندانها یا انحراف و قرارگیری نامناسب دندانها در کنار یکدیگر ایجاد شده باشد ، احتمالاً دندانپزشک یا متخصص ارتودنسی نامرئی می‌تواند از روش‌های مناسب برای اصلاح موقعیت فک استفاده کرده یا از پلاک های ارتودنسی برای رفع مشکل بیمار استفاده کند.
اجتناب از مصرف برخی مواد غذایی خاص
اجتناب از مصرف مواد غذایی و نوشیدنی‌های دارای سطح بالای کافئین یا مواد غذایی که می‌توانند باعث افزایش احتمال دندان قروچه شوند ، برای افراد دچار این مشکل لازم و ضروری است. علاوه بر این ، لازم است این افراد از جویدن غیر ضروری خودداری نمایند. به همین علت معمولاً به این افراد توصیه می‌شود از مصرف آدامس اجتناب کنند ، زیرا انجام این کار می‌تواند عملکرد جویدن و سایش دندانها به یکدیگر را به حافظه عضله انتقال داده و در ادامه باعث تحریک شرایط دندان قروچه شود. برای درمان دندان قروچه در این شرایط ، لازم است عضلات فک با استفاده از حوله گرم حداقل برای یک بار در روز ریلکس شوند تا از ایجاد وضعیت دندان قروچه جلوگیری گردد.
رفتار درمانی
در برخی موارد ، درمان‌های رفتاری ممکن است برای از بین بردن علائم دندان قروچه استفاده شود. به عنوان مثال ، اگر اضطراب یا استرس علت دندان قروچه باشد ، شما ممکن است مایل به انجام راههای آرامش‌بخش مثل مدیتیشن ، یوگا ، یا تنفس عمیق برای کاهش اضطراب و استرس و همچنین دندان قروچه باشید. گاهی اوقات افراد متوجه می‌شوند که اجتناب از کافئین و سیگار قبل از خواب هم به آنها کمک می‌کند تا دندان قروچه را کاهش دهند. رعایت این نکات بخصوص در دندانپزشکی در بارداری اهمیت دارد.همه عادت‌های ذکر شده باعث تحریک مغز می‌شوند و می‌توانند باعث دندان قروچه شوند.
درمان ساییدگی دندان ها پس از دندان قروچه
روش‌های درمان قابل استفاده برای ساییدگی دندانها پس از دندان قروچه به شرح زیر هستند:
روکش دندان
روکش دندان برای محافظت از دندانها و بازیابی دندانهای ضعیف شده ، آسیب دیده یا تغییر شکل یافته به خاطر دندان قروچه و سایش دندانها به یکدیگر مورد استفاده قرار می‌گیرد. به این ترتیب با استفاده از مواد سرامیک دندان یا روکش زیرکونیا ، یک روکش سفارشی بر روی دندان قرار گرفته و از این طریق قدرت و ظاهر دندان بهبود می‌یابد.
به منظور روکش کردن دندان لازم است دندانپزشک وضعیت دندان را برای این درمان آماده کند و تراش روکش دندان را متناسب با وضعیت دندان ها انجام می دهد. به این ترتیب هر گونه پرکردگی یا روکش قدیمی از روی دندان برداشته شده و فقط پایه دندان برای نگه داشتن روکش در دهان باقی خواهد ماند.
کامپوزیت دندان
باندینگ یا کامپوزیت دندان برای ترمیم مسایل ایجاد شده برای دندان در نتیجه دندان قروچه مورد استفاده قرار می‌گیرد. در حقیقت کامپوزیت دندان برای پر کردن پوسیدگی دندان ، ترمیم ترک خوردگی و بستن فاصله بین دندانها کاربرد دارد. به این منظور در طول درمان پوسیدگی دندان ، مواد کامپوزیت همرنگ دندان به صورت مستقیم بر روی دندان قرار خواهد گرفت. توجه داشته باشید کامپوزیت دندان از رزین‌های مصنوعی ساخته شده و در ادامه با بکارگیری یک نور مخصوص بر روی دندان سفت و محکم می‌شوند.
لمینت دندان
دندان قروچه مزمن اغلب باعث فرسایش ، ساییدگی یا شکستگی دندان ها می‌شود. به این ترتیب هنگامی که هماهنگی لازم بین دندانها ایجاد شده و برای پیشگیری از آسیب ناشی از دندان قروچه از محافظ دهان استفاده شد ، مرحله بعدی تمرکز بر ترمیم آسیب دیدگی ایجاد شده به خاطر دندان قروچه با استفاده از لمینت دندان است. دندانپزشک به منظور کار گذاشتن لمینت دندان وضعیت دندانهای بیمار را آماده می‌کند. سپس از لمینت دندان ساخته شده از سرامیک برای پوشاندن دندانهای تراشیده یا دچار مشکلات ظاهری استفاده خواهد شد.
پیشگیری از دندان قروچه
معمولاً به افراد دچار این مشکل توصیه می گردد از کاهش سطح استرس و تشویش به منظور پیشگیری از ایجاد این مشکل استفاده کنند.کسانی که درمان ایمپلنت دندان را انجام داده اند بخصوص باید از این مشکل پیشگیری نمایند تا باعث بروز عوارض ایمپلنت دندان نگردد.
اگر دندان قروچه به استرس مربوط باشد ، مشاوره حرفه‌ای امکان دارد به فرد برای کاهش آن کمک کند. شما همچنین می‌توانید از روش‌های آرامش‌بخش استفاده کنید. این روش‌ها ممکن است به کاهش استفاده از محرک‌ها مانند تنباکو و کافئین نیز کمک کند.
هم در کودکان و هم بزرگسالان آسیب‌های دندانی ناشی از دندان قروچه قابل پیشگیری می باشند. روش معمول این است که از یک محافظ یا اسپلینت دهان در شب استفاده کنید تا مانع دندان قروچه شود. استفاده از اسپلینت همچنین می‌تواند به کاهش فشار بر عضلات صورت و مفصل فک کمک کند. قرار دادن باند فشرده گرم بر روی عضلات صورت نیز درد و انقباض عضلات ناشی از دندان قروچه را کاهش میدهد.
