پوسیدگی دندان مسئله ای است که کمتر کسی ممکن است با آن مواجه نگردد و جهت درمان آن انواع گوناگونی روش های متفاوت پر کردگی وجود دارند. بسته به محل پوسیدگی دندان و ابعاد آن انتخاب نوع پر کردن دندان صورت می گیرد.
پوسیدگی دندان چیست؟
برای آنکه پوسیدگی دندان بوجود آید 4 عامل مورد نیاز است:
- باید دندان در دهان باشد تا پوسیدگی ایجاد شود. ( دندان های نهفته و رویش نیافته هرگز پوسیده نمی شوند )
- باکتری های پوسیدگی زا به اندازه کافی موجود باشند.
- مواد قندی، هر ماده ای که قند باشد یا تبدیل به قند شود مثل نان.
- زمان
هر فرد باید دندان روییده ای داشته، میکروبی موجود باشد و قندی را مصرف کند و در کنار این موارد باید زمان کافی به باکتری و قند داده شود تا باکتری بتواند قند را تبدیل به اسید کرده و در دندان ایجاد پوسیدگی کند. پوسیدگی دندان در واقع حل شدن مواد معدنی کلسیمی ساختار دندان توسط اسید تولید شده بوسیله باکتری های دهان است. معمولا روند ایجاد پوسیدگی دندان 4 دقیقه بعد از خوردن غذا آغاز می گردد.
هنگامی که ما مسواک می زنیم، زمان را به تاخیر می اندازیم، یعنی اگر احتیاج است زمانی طول بکشد تا باکتری به طور کافی قندها را مصرف کند و اسید تولید کند، با مسواک زدن ، قند و میکروب از بین می رود و زمان کافی نیزاز این دو گرفته می شود. در نتیجه پوسیدگی دندان نمی تواند بدون این دلایل بوجود آید.
آیا خوراکی‌ها می‌توانند از پوسیدگی دندان جلوگیری کنند؟
خوراکی‌ها نقش مکمل را دارند. انسان ها با مصرف روزانه آن ها می‌توانند تاثیرات فلورایدهای دیگر مانند دهان‌شویه و خمیردندان فلورایددار را ثبات بخشند. از جمله آنها آدامس‌های حاوی فلوراید است. فقط در این آدامس از قندهایی استفاده شده است که امکان تخمیر توسط باکتری ها را ندارند. فلوراید داخل آدامس پس از جویدن آزاد می‌شود و فقط مدت کوتاهی روی دندان‌ها باقی می‌ماند و اثرات آن مانند دهان‌شویه و ژل‌های فلوراید نیست.
فلوراید یک عنصر است که به راحتی جایگزین پیوند هیدروکسیل مولکول هیدروکسی آپاتایت دندان شده و کریستال مینای دندان را تا ده هزار بار قویتر می سازد. فلوراید تراپی در سنینی پایین که دندان هنوز تازه روییده است بسیار در تحکیم دندان موثر است.
پر کردن پوسیدگی دندان
پر کردگی دندان یا ترمیم پوسیدگی دندان به روش های متفاوتی صورت می گیرد:
ترميم هاي دنداني غير مستقيم(دو يا چند جلسه اي)
گاهي بهترين درمان براي يك دندان، استفاده از ترميمي است كه در يك لابراتوار از يك قالب ساخته شده باشد. روكش دندان تمام سطوح جونده و سطوح طرفي دندان را مي پوشاند. اينله كوچكتر است و داخل دندان قرار مي گيرد. انله بزرگتر از اينله ولي مشابه آن مي باشد و قسمتي يا تمام سطح جونده دندان را پوشش می دهد. قيمت ترميم هاي غير مستقيم معمولاً بالاتر از ترميم هاي مستقيم است كه اين امر به دليل تعداد و طول مدت جلسات كاري و هزينه لابراتوار دندانپزشکی مي باشد.
كامپوزيت غير مستقيم
روكش، اينله و انله ممكن است در لابراتوار از كامپوزيت دندان ساخته شوند. اين مواد مشابه ترميم هاي مستقيم ونیركامپوزيت و به رنگ دندان مي باشد. مزيت كامپوزيت دندان هاي غير مستقيم اين است كه آنها باعث سايش دندانهاي مقابل نمي گردند. مقاومت و دوام آنها به اندازه پرسلن يا ترميم هاي فلزي نبود و بيشتر مستعد سايش و تغيير رنگ بودند. اما امروزه با بکارگیری کامپوزیت دندان های نسل جدید کیفیت فوق العده ای از آنها در اختیار داریم.
پرکردن دندان با آمالگام
یکی از رایج ترین روش پرکردن پوسیدگی دندان با آمالگام است . این روش بتدریج در حال منسوخ شدن است.
آيا جيوه موجود در آمالگام سمي است؟
فلز جيوه و بخار جيوه و تركيبات آلي آن داراي سميت زيادي بوده و براي انسان ضرر دارند، ولي جيوه موجود در آمالگام بصورت تركيب معدني آن مي باشد و مسمومیت با جیوه آمالگام داراي سميت بسيار كمتري نسبت به بقيه حالات جيوه مي باشد و تحقيقات نشان داده است كه مقدار جيوه اي كه از اشخاصي كه متوسط 8 عدد پركردگي آمالگام داشته اند متصاعد مي شود كمتر از حد مجاز جيوه اي است كه كارگران معادن جيوه مي توانند دريافت كنند. با این وجود با حضور کامپوزیت دندان های نسل جدید که مقاومت و کیفیتی بسیار بالاتر از آمالگام را دارند استفاده از آمالگام در کلینیک تخصصی دندانپزشکی Dencare مدت ها است که کنار گذاشته شده است.
معايب آمالگام چيست؟
آمالگام همرنگ دندان نبوده و به رنگ فلز مي باشد، در عین حال نياز به زماني نسبتاً طولاني (تا چند ساعت) براي سخت شدن دارد و به دليل ماهيت فلزي عايق حرارتي و الكتريكي نمي باشد. علاوه بر این در پرکردن دندان با آمالگام همیشه بین دندان و ماده آمالگام میکرو گپ و نشتی میکروسکوپی وجود دارد که به مرور زمان از همان جا شروع به پوسیدگی دندان ثانویه می کند. مشکی اصلی زمانی است که پوسیدگی دندان بوجود آمده ولی بعلت همرنگی پوسیدگی دندان با آمالکام این پوسیدگی دندان با چشم قابل تشخیص نیست.
علت تغيير رنگ بعضي از پركردگي هاي آمالگام چيست؟
تركيبات نقره موجود در آمالگام مستعد تغيير رنگ بوده، بخصوص در تماس با مواد غذايي سولفوردار مانند تخم مرغ، رنگ آن مقداري تيره مي گردد كه با توجه به اينكه دندانهاي خلفي با آن پر مي شوند و ديده نمي شوند جاي نگراني وجود ندارد. همچنین نفوذ جیوه به داخل توبول های عاجی ایجاد تغییر رنگ در ساختار دندان می کند و دندان ته رنگ طوسی به خود می گیرد. با تعویض آمالگام های قدیمی به کامپوزیت این تغییر رنگ دندان اصلاح شده و رنگ دندان دوباره روشن می شود.
آیا پرکردن دندان با کامپوزیت درمان بهتری است؟
خیلی از بیماران پر کردن دندان را با مواد همرنگ دندان و نور دستگاه ویژه ای را که نور آبی تولید می کند، ترمیم دندان های شان با لیزر دندان می دانند ولی این به هیچ وجه لیزر نیست، دستگاهی ویژه به اسم “لایت کیور” است و نوری با طول موج خاص تولید می کند که می تواند مواد همرنگ دندان را به دندان تان بچسباند. پر کردن دندان در صورتیکه با کامپوزیت های نسل جدید و با کیفیت انجام پذیرد درمان انتخابی ما است. همچنین در ترمیم دندان شکسته جلو که در زیبایی و طرح لبخند اهمیت بسیار دارد کامپوزیت دندان معجزه می کند وبا لمینیت دندان قابل مقایسه است. در دندان آسیاب نیز کیفیت کار با کامپوزیت های نسل جدید عالی است.
قیمت پر کردن پوسیدگی دندان
قیمت پر کردن دندان به عوامل مختلفی بستگی دارد :
- کدام دندانپزشک که پرکردن دندان را برای شما انجام می دهد. سطح علمی و تجربه و مهارت استفاده از تکنولوژی و مواد جدید داشته باشد و به قولی سنتی و باقی مانده در روش های قدیمی نباشد.
- محلی که پر کردن دندان در آنجا انجام می شود و ابعاد پوسیدگی دندان و نزدیکی آن به عصب دندان و نیاز به درمان عصب کشی دندان
- تعداد سطوح دندان که نیاز به پر کردن دارند. برای مثال، یک دندان ممکن است فقط دارای یک سطح دارای پوسیدگی یا آسیب باشد، در حالی که دندان دیگر ممکن است دچار پوسیدگی یا آسیب در بیش از یک سطح یا تمام سطوح خود باشد و اصطلاحا بازسازی یا بیلد آپ دندان نیاز باشد.
- موادی که با آن پوسیدگی دندان را پر می کنیم. مواد با کیفیت گاها تا ده برابر مواد ارزان و معمولی قیمت دارند. مواد خاص جدیدی که بازار می آیند و فقط توسط کمپانی خاصی تولید می شوند طبعا از مواد معمولی قدیمی که همه جا امکان تولید آن وجود دارد گرانترند.
سایر عوامل دخیل در قیمت پر کردن دندان
- وسایل و تکنولوژی بکار برده شده هم جهت تشخیص پوسیدگی دندان و هم جهت پر کردن دندان
- زمان. دندانپزشکان مواد نمی فروشند. این زمان آنها است که ارزش دارد. هرچه زمان بیشتری برای کار شما اختصاص داده شود طبعا دقت کار بالتر رفته و پرکردگی دندان شما طول عمر بیشتری خواهد داشت.
- طرح درمان. بسیاری از دندانپزشکانی که دستمزد پایین برای پر کردن دندان می گیرند برای اینکه این اختلاف قیمت را جبران کنند طرح درمان مفصل تری می سازند. گاها دندانی که نیاز به عصب کشی دندان و پست و روکش ندارد و فقط با پر کردن دندان مسئله اش حل می شود را به سمت کار بیشتر سوق می دهند.
جهت مطالعه بیشتر در مورد ایمپلنت دندان به این صفحه مراجعه نمایید
آیا امکان دارد که پوسیدگی دندان خودبخود ترمیم شود؟
یک پوسیدگی دندان معمولاً می تواند خودبخود ترمیم شود اگر در شروع یا مراحل اولیه فرآیند دمینرالیزاسیون، اولین مرحله پوسیدگی دندان باشد. در این مرحله، رعایت بهداشت دهان و دندان برای بازگرداندن مواد معدنی موجود در دندان و جلوگیری از پوسیدگی ضروری است. این حالت خاص شامل مسواک زدن منظم و نخ دندان کشیدن و همچنین قرار گرفتن مکرر در معرض فلوراید، ماده معدنی است که به تقویت مینای دندان شما کمک می کند.
متأسفانه، حتی با بهبود بهداشت دهان و دندان همیشه نمی توان از پوسیدگی پیشرفته پیشگیری کرد. در این موارد، درمان حفره بستگی به این دارد که پوسیدگی دندان چقدر عمیق شده است.
چگونه می توانید از ایجاد پوسیدگی دندان جلوگیری کنید؟
حتی اگر می توان شروع پوسیدگی دندان را معکوس کرد، حفظ بهداشت دهان و دندان هنوز بهترین راه برای جلوگیری از ایجاد حفره است. در اینجا برخی از مهمترین اقداماتی که می توانید برای رعایت بهداشت دهان و دندان انجام دهید آورده شده است:
- دندان های خود را حداقل دو بار در روز با خمیر دندان حاوی فلوراید مسواک بزنید. این به جلوگیری از تجمع پلاک و ترمیم هر گونه آسیب اولیه به مینای دندان کمک می کند.
- روزی یک بار نخ دندان بکشید تا از ایجاد پلاک بین دندان ها جلوگیری کنید. نخ دندان کشیدن بهتر است شب ها قبل از خواب انجام شود تا از تغذیه باکتری ها در طول شب جلوگیری شود.
- با انجام فعالیت هایی مانند نوشیدن آب حاوی فلوراید و استفاده از محصولات حاوی فلوراید، قرار گرفتن در معرض فلوراید را افزایش دهید. در برخی موارد، حتی می توانید از دندانپزشک خود برای درمان فلوراید یا تجویز فلوراید برای استفاده در خانه بخواهید.
- قرار گرفتن در معرض غذاهای بیش از حد شیرین یا نشاسته ای را محدود کنید. این نوع غذاها بیشترین تاثیر را در پوسیدگی دندان دارند. وقتی از این غذاهای شیرین لذت می برید، مطمئن شوید که بعد از آن دندان هایتان را خوب مسواک بزنید.
- حداقل هر 6 ماه یک بار برای تمیز کردن به دندانپزشک مراجعه کنید، یا اگر دندانپزشکتان تمیز کردن مکرر را توصیه کرد، بیشتر به دندانپزشک مراجعه کنید.
