دندان عقل را بکشیم یا نه ؟

دندان عقل انتهایی ترین و آخرین دندانی است که در دهان انسان روییده می شود . معمولا رویش این دندان بعد از بلوغ و در حدود سن هجده سالگی رخ میدهد . از اینروست که نامی که برای این دندان گذاشته شده است دندان عقل میباشد می باشد.

این دندان به جهت محل قرارگیریش در فک ممکن است بصورت کاملا روییده یا نیمه نهفته و یا کاملا دندان عقل نهفته باشد . با گذشت هزاران سال فک انسان به تدریج کوچک شده و در نتیجه جای کافی برای روییدن این دندان باقی نمی ماند . در سیر تکاملی انسان دندان عقل بتدریج از بین دندانهای انسان حذف میگردد . در حال حاضر 20-25 درصد افراد از یک تا همه چهار دندان عقل را ندارند .

یکی از دلایل مراجعه به کلینیک دندانپزشکی مشکلات با دندان عقل میباشد . سوال اصلی مراجعین لزوم کشیدن دندان عقل خود یا نگه داشتنش است . در اینجا با اشاره به حالات مختلف مسائل دندان عقل لزوم کشیدن یا نکشیدن این دندان را در هر حالت بیان میداریم .

مشکلات دندان عقل

دندان عقل یکی از مسئله ساز ترین دندانهای انسان است . کمتر کسی است که با دندان عقلش مشکلی نداشته باشد . این مشکلات عبارتند از :

• درد دندان عقل
• پوسیدگی دندان عقل
• عصب کشی دندان عقل
• دندان عقل نهفته
• پری کورونایتیس
• کج در آمدن دندان عقل
• نداشتن دندان عقل

درد دندان عقل

یکی از مهمترین دلایلی که فرد را برای دندان عقل به دندانپزشکی می کشاند درد دندان عقل است .درد دندان عقل به دلایل مختلفی ممکن است رخ دهد . یکی از مهمترین دلایل دندان درد در این دندان پوسیده شدن بیش از حد این دندان و تخریب تاج و رسیدن پوسیدگی به عصب آن میباشد .

در این حالت اغلب دندانپزشکان توصیه به کشیدن دندان عقل می کنند  . دلایلی که دارند یک یا چند تا از دلایل زیر است:

• ریشه های غیر طبیعی دندان عقل که عصب کشی دندان را سخت میکند .در نتیجه ممکن است یک ریشه فرعی کاملا پاکسازی نشده و جا بماند که در نتیجه درمان ریشه دندان را ناموفق میسازد.
• باز نشدن کامل دهان که در نتیجه هر گونه درمان عصب و تاج دندان عقل را سخت و غیرممکن میسازد .
• بزاق بیش از حد در ناحیه دندان عقل پایین
• نداشتن دندان مقابل برای جویدن که در نتیجه نگه داشتن این دندان را بی دلیل میسازد .
• تخریب تاج بیش از حد که امکان پر کردن دندان و کاربرد کامپوزیت دندان و یا روکش دندان را غیر ممکن میسازد.

پوسیدگی دندان عقل

دندان عقل به جهت محل قرارگیری دور از دسترس آن معمولا بد مسواک زده میشود . بعضی از افراد نیز به دلیل داشتن رفلکس گگ یا تهوع در ناحیه انتهای دهان قادر به بردن مسواک به نزدیک دندان عقل نیستند .

از طرف دیگر تجمع مواد غذایی مابین گونه و این دندان و شسته نشدن آن باعث پوسیده شدن سطح گونه ای دندان عقل میگردد . در تمامی این موارد در صورتیکه امکان دسترسی به این دندان باشد و پوسیدگی دندان به عصب نرسیده باشد پرکردن دندان چاره راه است و کشیدن دندان عقل را در این حالت توصیه نمی کنیم.

البته باز هم در این تصمیم گیری موارد زیر دخیل هستند:

• میزان پوسیدگی تاج : اگر کمتر از نصف دندان باشد بهتر است پر شود در غیر اینصورت کشیدن دندان توصیه میشود .
• نداشتن دندان مقابل : اگر که دندان مقابل برای جویدن وجود نداشته باشد لزوم کمتری برای پرکردن و نگه داشتن این دندان وجود دارد . در این حالت کشیدن دندان میتواند گزینه خوبی باشد .
• بزاق بیش از حد : بزاق در ناحیه انتهایی فک پایین کار کردن را برای دندانپزشکان سخت میسازد . معمولا دستیار حرفه ای دندانپزشک با کمک ساکشن فشار قوی سعی در کاهش تاثیر بزاق در این ناحیه میشود .
• دسترسی سخت : گاهی اوقات نحوه قرار گرفتن دندان یا محل پوسیدگی دندان عقل بگونه ای است که دسترسی به آن برای دندانپزشک سخت یا غیرممکن میگردد . در این حالت بهتر است دندان کشیده شود .
• پوسیدگی زیر لثه : پر کردن ریشه دندان در ناحیه پوسیدگی که به زیر لثه رفته است سخت و غیر معقول است .

عصب کشی دندان عقل

در صورتیکه پوسیدگی دندان عقل عصب دندان را درگیر سازد در موارد زیر بهتر است ریشه را درمان عصب کشی دندان انجام دهیم :

• پایه بریج ندان : در مواردی که دندان ماقبل دندان عقل ( دندان 7 ) کشیده شده باشد و فرد تمایلی به انجام ایمپلنت دندان نداشته باشد جهت کاشت دندان تنها گزینه بریج دندانی است که یکی از پایه هایش دندان عقل پوسیده باشد . در نتیجه سعی میگردد که با عصب کشی دقیق دندان عقل آن را حفظ نموده و روکش دندان عصب کشی شده بر رویش بعنوان یکی از پایه های بریج بکار رود .
• دندان کاملا روییده باشد و دندان مقابل موجود باشد و ریشه ها غیر طبیعی نباشند . همچنین دسترسی و میزان باز کردن دهان خوب باشد . در صورتیکه تمام این شرایط باشد عصب کشی دندان عقل معقول است .
• تاج دندان قابل بازسازی باشد . اگر که بعد از درمان ریشه امکان بازسازی تاج دندان نباشد عصب کشی توصیه نمیگردد .

در صورتیکه هیچ یک از موارد فوق صدق نکند بهترین درمان برای دندان عقلی که به شدت پوسیده شده کشیدن این دندان است .

دندان عقل نهفته

دندان عقل ممکن است به سه حالت نهفته باشد:

• نیمه نهفته : یعنی فقط بخشی از دندان از لثه بیرون زده و نمایان باشد و مابقی در زیر لثه پنهان باشد .
• نهفته در نسج نرم : دندان عقل کاملا زیر لثه پنهان است ولیکن روی تاج آن فقط با لثه پوشیده شده است .
• نهفته در نسج سخت : دندان عقل کاملا در داخل استخوان فک محصور است .

در تمامی موارد فوق توصیه به کشیدن این دندان میگردد . کشیدن دندان عقل نهفته باید با جراحی دندان بوده و بسته به میزان نهفتگی آن سختی کار نیز تغییر میکند .

در موارد زیر دندانپزشکان توصیه به کشیدن دندان عقل نهفته نمی کنند :

• سن بالا : هر چه سن فردی که دندان عقل نهفته دارد بیشتر میگردد به علت تراکم استخوانی زیاد و نرم نبودن استخوان جراحی دندان عقل نهفته سخت تر میگردد.
• دسترسی غیر ممکن
• در گیر بودن عصب تحت الفکی با ریشه دندان عقل نهفته که امکان فلج شدن این عصب و بیحسی دائمی فک بعد از جراحی این دندان ممکن است.
• نهفته بودن این دندان مزاحمتی برای فرد و باقی دندانها ندارد . در نتیجه ممکن است که برای تمام عمر نهفته بماند و مشکلی ایجاد نکند .

پری کورونایتیس دندان عقل

این مشکل زمانی رخ میدهد که دندان عقل بصورت نیمه نهفته باشد . تجمع مواد غذایی مابین لثه و تاج دندان باعث لثه درد و ورم لثه در آن ناحیه می گردد . معمولا بهترین راه کشیدن دندان عقل نیمه نهفته است . در مواردی خاص که بتوان یا با رعایت بهداشت و مصرف دهانشویه محل را تمیز نگاه داشت میتوان کشیدن دندان را به تاخیر انداخت .

گاهی اوقات نیز این امکان وجود دارد که لثه اضافی قرار گرفته بر روی تاج دندان را با کمک لیزر دندان از روی آن حذف نموده و دندان عقل را کاملا در دهان نمایان سازیم .

کج در آمدن دندان عقل

بسیاری از افراد دندان عقلشان در مسیر صحیح رویش پیدا نمی کند . کشیدن دندان عقلی که کج در آمده است لازم است . کج در آمدن دندان عقل بسته به جهتی که منحرف میشود میتواند مشکلات گوناگونی را ایجاد کند :

• مزیو ورژن : انحراف به جلو باعث آسیب و پوسیده شدن دندان 7 میگردد .
• باکو ورژن : انحراف به سمت گونه باعث زخمی شدن گونه و درد درآن ناحیه میشوو.
• لینگو ورژن : انحراف به سمت زبان احساس بدی به فرد در تماس با زبان میدهد .
• دیستو ورژن : معمولا باعث درد در ناحیه فک و سردرد میگردد .

نداشتن دندان عقل

Missing دندان عقل یا نداشتن دندان عقل از ابتدا شاید خوش شانسی فرد باشد . این حالت نه تنها هیچ مشکلی ایجاد نمی کند بلکه فرد را از سایر مسائل دندان عقل و مشکلات جراحی و کشیدن آن نیز بی نیاز می کند .

بیشتر بخوانید

دندان عقل نهفتهدرد دندان عقل و علل آندرمان ریشه دندان۴ علت درد بعد از کشیدن دندان5 روش شگفت انگیز برای بهبود سلامت دهان و دندانچه عواملی مانع درمان ایمپلنت دندان هستند؟