عوارض ایمپلنت دندان چیست؟ هر درمان پزشکی و دندانپزشکی علاوه بر منافعی که برای فرد دارند یک سری عوارض و مشکلات نیز ممکن است به همراه داشته باشند. کم و زیاد این عوارض بستگی به نوع درمان دندانپزشکی صورت گرفته و وضعیت عمومی بدن و موقعیت دهان فرد و مهارت و دانش و تجربه دندانپزشک دارد. در میان درمان های دندانپزشکی درمان ایمپلنت دندان کم عارضه ترین می باشد. عوارض ایمپلنت دندان جزئی از این درمان است و همیشه باید در نظر گرفته شود.عوارض ایمپلنت دندان بر اساس زمان به سه دسته تقسیم می شوند:
عوارض ایمپلنت دندان هنگام کاشت
در هنگام جراحی قرار دادن ایمپلنت در دهان مانند هر جراحی دیگری ممکن است عوارض و مشکلان جراحی رخ دهد. در صورتیکه عمل قرار دادن ایمپلنت بدون جراحی و با روش پانچ صورت گیرد عوارض عمومی جراحی معمولا بسیار کمتر از حالتیکه با روش جراحی این کار انجام شود می باشد. بعضی ازعوارض ایمپلنت با جراحی باز بصورت عمومی عبارتند از:
- خونریزی شدید در کسانیکه مشکل انعقادی خون دارند یا از داروهای رقیق کننده خون مثل آسپرین و وارفارین استفاده می کنند و 72 ساعت قبل از عمل آن را قطع نکرده اند.
- مشکل تنفسی در کسانی که مبتلا به آسم و تنگی نفس هستند. این افراد حتما باید داروی سالبوتامول خود را به همراه داشته باشند.
- آنژین صدری یا سکته قلبی به علت داشتن زمینه یا ارث و استرس . درمان آرامبخش و اکسیژن می باشد.
مشکلات و عوارض ایمپلنت دندان در جراحی که به علت داشتن بیماری زمینه ای بوجود می آیند منتهی به این چند مورد نمی شوند و بسته به تنوع بیماریهای زمینه ای گوناگون هستند که در اینجا به سه مورد عمده اشاره شد. این مشکلات در هر جراحی که این افراد انجام دهند ممکن است رخ دهد و مختص عوارص ایمپلنت دندان نمی باشد.
ورود به سینوس فک بالا
این مشکل از عوارض ایمپلنت موقعی پیش می آید که دندانپزشک بدون آگاهی دقیق از حالت سه بعدی سینوس و نداشتن CBCT و رعایت نکردن طول ایمپلنت اقدام به قرار دادن ایمپلنت کند. معمولا در مواردی که تحلیل استخوان فک بالا در قسمت خلفی زیاد است حتما به سینوس لیفت بسته یا سینوس لیفت باز نیاز می گردد.بعد از عمل سینوس لیفت و پیوند استخوان ایمپلنت در در داخل استخوان و نه در داخل فضای سینوس کاشته می شود.ورود ایمپلنت به سینوس احتمال عفونت اشنایدر ممبرین در مجاورت انتهای نوک ایمپلنت که داخل سینوس است و سینوزیت را افزایش می دهد.
ورود به عصب تحت الفکی
در اکثر مواردی که ایمپلنت در ناحیه خلفی فک پایین و بخصوص در محل بی دندانی که مدت ها از کشیدن دندان گذشته است قرار داده می شود حتما از اسکن سه بعدی فک باید استفاده شود. با داشتن دید و دانش صحیح از موقعیت قرار گیری عصب infradental nerve که اصلی ترین عصب حس دهنده به فک پایین است امکان آسیب به این عصب را حذف یا نزدیک به صفر می رسانیم.این عارضه از عوارض ایمپلنت معمولا به علت تجربه کم دندانپزشک یا نداشتن اطلاعات رادیوگرافیکی کافی رخ می دهد.
در صورت آسیب دیدن این عصب بی حسی در فک پایین بصورت یک طرفه رخ می دهد و بسته به شدت آسیب طول دوره رفع مشکل متفاوت است. در اکثر مواقع به علت ترمیم کند عصب این بی حسی از چند ماه تا چند سال ممکن است باقی بماند.
موقعیت نادرست ایمپلنت
ایمپلنت دندان معمولا باید در وسط محل تاج روکش دندان که فضای خالی را پر می کند قرار داده شود . گاهی اوقات وضعیت استخوان فک این امکان را به ایمپلنتولوژیست نمی دهد و این خیلی مشکلی نیست. این مسئله هنگامی تبدیل به عوارض ایمپلنت می شود که استخوان مناسب باشد ولی دندانپزشک ناوارد و بدون تجربه آن را کج و نادرست بگذارد. از مهمترین عوارض ایمپلنت در اثر موقعیت نادرست ایمپلنت آسیب به ریشه دندان مجاور است. در این صورت دندان مجاور نیاز به درمان عصب کشی دندان پیدا می کند.
عوارض ایمپلنت بعد از جراحی
علت اینکه نام این بخش را عوارض ایمپلنت بعد از جراحی قرار داده ایم این است که این عوارض در ایمپلنت بدون جراحی رخ نمی دهند.
درد بعد از جراحی
درد بعد از جراحی را هم می توان با انجام جراحی ظریف و غیر خشن به میزان قابل توجهی کاهش داد. بسیاری از دندانپزشکان ناوارد بیش از مقدار مورد نیاز لثه را می شکافند . هرچه فضای باز شده بزرگتر باشد درد و التهاب بعد از عمل نیز بیشتر است. بنابراین در صورتیکه جراح با تجربه باشد و بیش از نیاز لثه را از روی استخوان کنار نزند و میزان دستکاری حداقل باشد این عوارض ایمپلنت نیز کمتر می شود .
در مان درد بعد از جراحی فقط با داروهای مسکن و ضد التهابی خانواده NSAIDS مثل ایبوپروفن و نوافن و ناپروکسن و…. می باشد.
تورم بعد از جراحی
درد بعد از جراحی اکثرا به علت تورم بعد از جراحی بوجود می آید . عامل اصلی تورم بعد از عمل جراحی ایمپلنت کار خشن و دستکاری زیاد و بی دلیل استخوان و لثه است . هرچه فضای عمل محدودتر باشد تورم نیز کمتر یا به صفر می رسد. درمان و پیشگیری از تورم با گذاشتن کیسه یخ بر روی صورت محل جراحی به مدت 5 دقیقه و برداشتن کیسه یخ به مدت 5 دقیقه می باشد.
کبود شدن صورت
کبودی بعد از جراحی از عوارض ایمپلنت نادر است. این مشکل در صورتی رخ می دهد که دندانپزشک بیش از حد و عمیق لثه را از روی استخوان کنار بزند به گونه ای که خونریزی لثه وارد فضاهای خالی زیر جلد و عضلات شود . در عمل قرار دادن ایمپلنت نیاز به باز کردن لثه تا این حد نیستیم و در موارد پیوند استخوان نیز اگر لازم باشد که بیش از اندازه لثه را از روی استخوان کنار بزنیم راه حل خاصی وجود دارد که در حیطه این مقاله نیست و متخصص ایمپلنت آن را رعایت می کند.
عوارض ایمپلنت موقع قالبگیری روکش
پس از سه ماه که از گذاشتن ایمپلنت دندان در فک گذشت و نیاز به آشکار سازی و قالبگیری روکش ایمپلنت داریم این عوارض ایمپلنت ممکن است وجود داشته باشد:
سخت پیدا شدن ایمپلنت
این مشکل معمولا بیشتر زمانی رخ می دهد که جراح شخصی به غیر از کسی باشد که روکش ایمپلنت را قالب می گیرد. توصیه می شود که کلیه مراحل ایمپلنت دندان از اول تا آخر توسط یک فرد و آن هم متخصص ایمپلنت صورت گیرد. کسی که ایمپلنت را در فک کار گذاشته است بهتر از هر کسی می داند که کجا و در چه موقعیتی آن را قرار داده است .
مشکل قالبگیری به علت موقعیت نادرست ایمپلنت
باز هم بهتر است جراح از کسی که روکش ایمپلنت را می سازد جدا نبوده و یک شخص باشد. وقتی ایمپلنتولژیست می داند که قرار است روکش ایمپلنت را خودش قالب گرفته و بسازد قطعا با مراعات جنبه پروتزی ایمپلنت را در فک قرار می دهد.در نتیجه کار قالبگیری روکش دندان راحتتر می گردد. در مواردی که قالبگیری مشکل باشد بجای آن می توان از اسکنر دیجیتال 3Shape برای این کار بهره گرفت . از محاسن اسکنر دیجیتال 3Shape دقت فوق العاده آن است.
نگرفتن پیوند ایمپلنت
در این مرحله ممکن است متوجه شویم که بعد از سه ماه بدن نتوانسته استخوان لازم را به دور ایمپلنت بسازد و آن را قبول کند . این قسمت از عوارض ایمپلنت دندان را رد پیوند اولیه ایمپلنت می گویند. نگرفتن پیوند ایمپلنت دندان دلایل گوناگونی می تواند داشته باشد که در حیطه این مقاله نمی گنجد . ولی بطور معمول شانس موفقیت ایمپلنت 96 در صد در شرایط عمومی نرمال می باشد.شرایط نرمال یعنی اینکه فرد هیچگونه بیماری زمینه ای سیستمیک نداشته باشد و بهداشت دهان خوبی داشته باشد.
در صورت نگرفتن پیوند ایمپلنت اکثر شرکت های توزیع و تولید کننده ایمپلنت دندانی یک ایمپلنت نو رایگان در صورت برگرداندن ایمپلنت رد شده به شرکت به دندانپزشک می دهند.دندانپزشک بعد از گذشت دو ماه از زمان خارج کردن ایمپلنت رد شده دوباره ایمپلنت جدیدی را در محل قرار می دهد. سه ماه انتظار برای این ایمپلنت جدید دوباره لازم است.
عوارض ایمپلنت دندان بعد از گذاشتن تاج
ایمپلنت دندان بعد از پایان کار مانند دندان طبیعی نیاز به مراقبت و تمیز کردن مداوم دارد. حتی جرم گیری دندان هم بر روی ایمپلنت باید به روش خاص جرمگیری ایمپلنت صورت گیرد. در غیر این صورت عوارض ایمپلنت دندان کاشته شده را دچار مشکل می نماید:
عفونت لثه و استخوان دور ایمپلنت یا Perimplantitis
این مشکل از عوارض ایمپلنت بیشترین عارضه ای است که ایمپلنت دندان را درگیر می نماید. بدین علت که بعد از کاشت دندان و قرار دادن روکش دندان اغلب بیماران دیگر چون مشکلی با آن ایمپلنت ندارند نه مراقبت صحیحی چون مسواک زدن و نخ دندان کشیدن را انجام می دهند و نه مراجعه روتین جهت جرمگیری ایمپلنت را دارند. جرم و پلاک میکروبی اطراف ایمپلنت تجمع کرده و باکتری ها با تولید اسید باعث بیماری لثه و تحلیل لثه استخوان دور ایمپلنت و عفونت ایمپلنت را باعث می شوند.به این بیماری لثه اطراف ایمپلنت Perimplantitis گفته می شود.
برای جلوگیری از بروز این مشکل مهمترین کار رعایت بهداشت دهان و دندان و رعایت توصیه های دندانپزشکی به روش صحیح می باشد. البته متخصص ایمپلنت می تواند با تدبیر قبلی و افزایش لثه چسبنده کراتنیزه دور ایمپلنت احتمال بروز این عوارض ایمپلنت را کاهش دهد.
در صورت عدم رسیدگی به این مشکل تحلیل استخوان اطراف ایمپلنت به حدی پیشرفت می کند که نهایتا ایمپلنت لق شده و از محل خود خارج می شود.
رد شدن پیوند ایمپلنت و استخوان
گاهی اوقات بعد از چند ماه از گذاشتن روکش ایمپلنت دندان کاشته شده لق شده و ایمپلنت از دهان خارج می گردد. به این رد پیوند ایمپلنت رد پیوند ثانویه ایمپلنت یا تاخیری گفته می شود.معمولا عامل اصلی بروز این عوارض ایمپلنت دندان قروچه شدید می باشد.
برای پیشگیری این مشکل باید از نایت گارد برای بیمار استفاده کرده و در ساخت روکش ایمپلنت نیز نکات لازم برای افراد با مشکل دندان قروچه رعایت شود.در این افراد بهتر است از روکش زیرکونیا بعنوان روکش ایمپلنت استفاده نگردد.
شل شدن پیچ نگهدارنده اباتمنت
یکی از شایع ترین عوارض ایمپلنت دندان لق شدن روکش ایمپلنت دندان در اثر باز شدن و شل شدن پیچی است که اباتمنت را به ایمپلنت متصل و محکم می کند. این پیچ به مرور زمان و در اثر نیروهای جویدنی شل شده و باعث لق شدن روکش ایمپلنت می گردد. اکثرا این مسئله این ترس را در فرد ایجاد می کند که خود ایمپلنت رد شده باشد که این یک تصور غلط است.
راه حل خارج کردن تاج روکش ایمپلنت و سفت کردن اباتمنت و چسباندن دوباره روکش است . یا از آن ساده تر ایجاذ یک سوراخ در تاج برای رسیدن به مدخل پیچ و سفت کردن پیچ از همان دریچه است.سپس این سوراخ باید با کامپوزیت دندان پر شود.
